Alba » Specials » Egyptische mythologie

Mythen uit het Oude Egypte

Mythen komen in alle culturen voor. Het zijn verhalen (mythos komt uit het Griekse en betekent verhaal) over (half)goden, (half)godinnen en helden. Ze vormen de basis van de religie van een volk. Het zijn vaak kleurrijke, fantastische verhalen waarmee men verklaringen tracht te geven voor de (soms angstaanjagende) dingen die de mensen om zich heen zagen gebeuren en antwoorden te geven op de elementaire vragen over kosmische wetten als leven en dood.

Mythen, sagen en legenden

Mythen worden vaak in één adem genoemd met sagen en legenden. Het verschil tussen een mythe en een sage is dat de sage een historische kern van waarheid bevat. Het verhaal is wel, door het steeds opnieuw mondeling overleveren, aangedikt en versterkt. Het verschil tussen een mythe en een legende zit hem meer in het feit dat bij een legende wel bekend is waar en wanneer de gebeurtenissen zich hebben afgespeeld. Een legende gaat meestal over een religieus onderwerp, heilige of heilig voorwerp. Het verschil tussen een mythe, een sage en een legende is niet altijd even duidelijk, in sommige verhalen is ie zelfs onmogelijk te maken. Mythen, sagen en legendes lopen in elkaar over. Hoewel mijn special ‘Mythen uit het Oude Egypte’ heet, sluit ik niet uit dat er hier en daar een sage of legende insluipt.

Kenmerken Egyptische mythologie

De rivier de Nijl speelde een overheersende rol in de Egyptische samenleving. Door de jaarlijkse overstroming was het land langs de rivier vruchtbaar. De mensen vestigden zich in kleine nederzettingen aan de oever van de Nijl, de rest van het land bestond vooral uit woestijn. Logisch dat de Nijl en zijn jaarlijkse cyclus van overstroming en het opnieuw tot bloei (leven) komen van het drooggevallen land, ook een belangrijke rol speelt in de Egyptische mythen. Kenmerkend voor Egypte is verder dat ze lange tijd als twee landen gefunctioneerd heeft: Opper-Egypte en Neder-Egypte. Neder-Egypte ligt, in tegenstelling tot het woord, ten Noorden van Opper-Egypte, rond het huidige Caïro. Opper-Egypte, een stuk groter, sterkte zich helemaal uit tot het huidige Soedan. Die dualiteit zie je ook terug in de mythologie, de verhalen verschillen nog wel eens tussen de twee vroegere landen. De Egyptenaren hadden de gewoonte goden te linken aan dieren, dit op basis van gemeenschappelijke kenmerken. Zo wordt de vruchtbaarheidsgodin Hathor afgebeeld als de 'oermoeder' uit de dierenwereld, het nijlpaard. Wat jammer is, is dat de Egyptische mythen heel erg oud zijn en pas relatief laat zijn opgeschreven. De bekendste verhalen kennen we niet eens van de Egyptenaren zelf maar van de Grieken die na hun verovering van Egypte de mythen vastlegden. Je moet dus altijd voor ogen houden dat de Egyptische mythen waarschijnlijk tamelijk willekeurig (wie weet welke verhalen er verloren zijn gegaan en waarom) en fragmentarisch zijn. Eigenlijk kunnen de egyptologen niet met zekerheid zeggen hoe we de mythen moeten interpreteren.

Egyptische scheppingsmythen

Het Oude Egypte kent niet één algemeen aanvaard scheppingsverhaal. Het was afhankelijk van de plaatselijke religieuze overtuigingen welke god de rol van de schepper speelde. Maar ook in de verhalen di…

De mythe van Osiris

Het verhaal van Osiris is één van de bekendste mythe uit de Egyptische oudheid. Het bevat alle ingrediënten van een moderne soap: jaloezie en verraad, liefde en passie. Het is een verhaal over dood en…

Isis en de geheime naam van Ra

Ra, de zonnegod, was de machtigste van alle goden. Hij was tenslotte de schepper van hemel en aarde en hij heerste over de goden en mensen. Ra had vele namen maar één naam vormde de sleutel tot al zij…
Thoetmosis IV en de Sfinx van Gizeh

Thoetmosis IV en de Sfinx van Gizeh

De Sfinx van Gizeh houdt al duizenden jaren de wacht over de dodenstad, hij is de beschermer van de piramiden, waarmee hij met de drie grootsten één van de zeven wereldwonderen vormt. Tussen de voorpo…
Gepubliceerd door Alba op 11-12-2008. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.